اجزای اصلی خودرو – خودروها، این ماشینهای پیچیده و پرکاربرد، از هزاران قطعه کوچک و بزرگ تشکیل شدهاند که هر کدام نقش مهمی در عملکرد خودرو ایفا میکنند. با این حال، میتوان اجزای اصلی خودرو را به چند دسته کلی تقسیم کرد:
بدنه و شاسی
بدنه:
پوسته بیرونی و ظاهر خودرو است که از مواد مختلفی مانند فولاد، آلومینیوم و پلاستیک ساخته میشود. بدنه از سرنشینان و اجزای داخلی خودرو در برابر عوامل خارجی محافظت میکند. شیشهها (شیشه جلو، عقب و جانبی)، چراغها (چراغهای جلو، عقب، راهنما، مه شکن و …) و آینهها (آینههای جانبی و آینه وسط) زیر مجموعه بدنه خودرو هستند.
شاسی:
اسکلت اصلی خودرو است که تمام اجزای دیگر به آن متصل میشوند. شاسی از مواد مستحکم ساخته شده تا وزن خودرو را تحمل کرده و استحکام لازم را فراهم کند. شاسی خودرو از جنسهای مختلفی مانند فولاد، آلومینیوم و ترکیبی از آنها ساخته میشود.
سیستم مولد نیرو و انتقال نیرو
سیستم مولد نیرو یا موتور:
قلب تپنده خودرو است که انرژی شیمیایی سوخت را به انرژی مکانیکی تبدیل میکند تا خودرو را به حرکت درآورد. موتورهای خودرو انواع مختلفی دارند، از جمله بنزینی، دیزلی، هیبریدی و برقی. اجزای اصلی موتور شامل سیلندر، پیستون، میللنگ، سوپاپها، شمعها و … است.
سیستم انتقال نیرو:
شامل کلاچ، گیربکس، محورها و دیفرانسیل است که نیروی تولید شده توسط موتور را به چرخها منتقل میکند.
گیربکس:
گیربکس یا جعبه دنده یکی از مهمترین اجزای سیستم انتقال قدرت خودرو است که وظیفه دارد نیروی تولید شده توسط موتور را به چرخها انتقال داده و آن را متناسب با نیاز راننده تنظیم کند. به عبارت سادهتر، گیربکس امکان تغییر سرعت و گشتاور خروجی موتور را فراهم میکند تا خودرو بتواند در شرایط مختلف رانندگی عملکرد مناسبی داشته باشد. اجزای اصلی آن شامل پوسته گیربکس، شفت ها، چرخ دنده ها، ماهک می باشد.
کلاچ:
در سیستم انتقال نیرو به عنوان رابطی بین موتور و گیربکس عمل میکند. این قطعه امکان برقراری و قطع اتصال بین موتور و گیربکس را فراهم میکند و به راننده اجازه میدهد تا سرعت خودرو را کنترل کرده و دندهها را تعویض کند. اجزای اصلی آن شامل صفحه کلاچ، دیسک فشار، فلایویل و یاتاقان رها کننده می باشد.
دیفرانسیل:
نیروی تولید شده توسط موتور و منتقل شده از گیربکس را به چرخهای محرک تقسیم کرده و سرعت چرخش آنها را متناسب با شرایط مختلف رانندگی تنظیم کند. اجزای اصلی آن شامل کرانویل و پینیون، دنده های خورشیدی و ماهواره ای و در نهایت پوسته دیفرانسیل می باشد.
محورها:
محور یا شفت وظیفه انتقال گشتاور و نیروی چرخشی از یک نقطه به نقطه دیگر را بر عهده دارد. در واقع، محورها مانند پلهایی هستند که نیروی تولید شده توسط موتور را به چرخها منتقل میکنند و به خودرو اجازه میدهند حرکت کند.
چرخها و تایرها:
به عنوان آخرین حلقه در زنجیره انتقال قدرت خودرو، نقشی حیاتی در حرکت خودرو ایفا میکنند. اگرچه ممکن است به طور مستقیم به عنوان بخشی از سیستم انتقال قدرت در نظر گرفته نشوند، اما بدون آنها، تمام نیروی تولید شده توسط موتور و انتقال یافته از طریق سایر اجزا بیفایده خواهد بود. اجزای اصلی آن شامل رینگ، توپی چرخ، بلبرینگ ها و تایر می باشد.
سیستم تعلیق و فرمان
تعلیق:
سیستم تعلیق یا فنربندی بخشی از خودرو است که باعث میشود نوسانات حاصل از حرکت خودرو بر روی سطوح ناهموار به اتاق، شاسی، متعلقات و سرنشینان وارد نشود. به عبارت سادهتر، سیستم تعلیق مانند فنری عمل میکند که ضربات ناشی از حرکت خودرو روی جاده را جذب کرده و از انتقال مستقیم آنها به بدنه و سرنشینان جلوگیری میکند. و اجزای اصلی آن شامل فنر، کمک فنر(دمپر)، سیبک، بوش، میل تعادل (میل موج گیر) و طبق می باشد.
فرمان:
به راننده اجازه میدهد تا جهت حرکت خودرو را کنترل کند. این سیستم، ارتباط بین راننده و چرخهای خودرو را برقرار کرده و باعث میشود که خودرو به فرمان راننده پاسخ دهد. اجزای اصلی آن شامل فرمان، جعبه فرمان، میل فرمان و چرخهای فرمان است. اجزای اصلی آن شامل غربیلک فرمان، ستون فرمان، جعبه فرمان، میل فرمان و اتصالات فرمان می باشد.
سیستم ترمز
به راننده اجازه میدهد تا سرعت خودرو را کاهش داده و آن را متوقف کند. این سیستم با ایجاد اصطکاک بین لنتهای ترمز و دیسک یا کاسه ترمز، انرژی جنبشی خودرو را به انرژی حرارتی تبدیل کرده و باعث توقف خودرو میشود. اجزای اصلی آن شامل پدال ترمز، مایع ترمز (روغن ترمز)، مخزن مایع ترمز، پمپ ترمز، لولههای ترمز، کالیپر (سیلندر چرخ)، لنت ترمز و دیسک ترمز(کاسه ترمز).
سیستم سوخترسانی
سیستم سوخترسانی وظیفه تامین سوخت مورد نیاز موتور برای احتراق و تولید انرژی را بر عهده دارد. این سیستم، سوخت را از مخزن به داخل سیلندرهای موتور منتقل کرده و با مخلوط کردن آن با هوا، مخلوطی قابل احتراق ایجاد میکند. این سیستم شامل باک بنزین، پمپ بنزین، انژکتورها، فیلتر بنزین و سایر اجزا است.
سیستم خنککننده
موتور خودروها در حین کار گرمای بسیار زیادی تولید میکنند. این گرما اگر کنترل نشود میتواند به قطعات موتور آسیب جدی وارد کرده و حتی باعث از کار افتادن آن شود. به همین دلیل، تمام خودروها به سیستمی مجهز هستند که وظیفه خنک کردن موتور را بر عهده دارد. این سیستم، سیستم خنککننده نام دارد و اجزای اصلی آن شامل رادیاتور، پمپ آب، ترموستات، مایع خنک کننده، فن، شیلنگ ها و منبع انبساط می باشد.
سیستم برق
سیستم برق خودرو، مجموعهای از اجزا و مدارهایی است که انرژی الکتریکی مورد نیاز برای عملکرد صحیح خودرو را تامین میکند. این سیستم، از باتری شروع می شود و به تمامی بخشهای خودرو از جمله سیستم روشنایی، سیستم استارت، سیستم شارژ باتری و سایر تجهیزات الکترونیکی گسترش مییابد. اجزای اصلی آن شامل باتری، دینام، سیمکشی، فیوزها و سنسورها است.
سیستم تهویه مطبوع
یکی از مهمترین امکانات رفاهی است که در خودروهای امروزی وجود دارد. این سیستم به شما امکان میدهد در هر فصلی از سال، دمای مطبوع و هوای پاک را در داخل کابین خودرو داشته باشید. اجزای اصلی آن شامل کمپرسور، کندانسور، اواپراتور و لولههای مبرد است.
سیستم اگزوز:
یکی از اجزای مهم خودرو است که وظیفه هدایت گازهای داغ و سمی حاصل از احتراق سوخت در موتور به خارج از خودرو را بر عهده دارد. علاوه بر این، سیستم اگزوز نقش مهمی در کاهش صدا و آلودگی هوای تولید شده توسط خودرو ایفا میکند. این سیستم شامل منیفولد اگزوز، لوله های اگزوز، کاتالیست، منبع اگزوز و لوله اگزوز می باشد.
سیستم روشنایی:
مجموعهای از اجزا و مدارهایی است که به راننده اجازه میدهد در شرایط نوری کم، محیط اطراف خود را بهتر ببیند و ایمنی رانندگی را افزایش دهد. این سیستم شامل انواع مختلفی از چراغها است که هر کدام وظیفه خاصی را بر عهده دارند. اصلی ترین اجزای این سیستم شامل چراغهای جلو، چراغهای عقب، چراغهای مه شکن جلو، چراغهای مه شکن عقب، چراغهای راهنما، چراغهای داخلی و سوییچها و رلهها است.
سیستم ایمنی:
مجموعهای از تجهیزات و فناوریهایی است که برای حفاظت از سرنشینان و عابران پیاده در هنگام تصادف یا شرایط اضطراری طراحی شدهاند. این سیستمها به طور مداوم در حال پیشرفت هستند و به یکی از مهمترین عوامل در انتخاب خودرو تبدیل شدهاند. این سیستم به دو قسمت اصلی سیستم ایمنی غیر فعال که پس از رخدادن تصادف فعال میگردد و سیستم ایمنی فعال که از وقوع تصادف جلوگیری میکند تقسیم میگردد. قسمت اول شامل کیسه های هوا (ایربگ)، کمربند ایمنی، ساختار بدنه خودرو و قسمت دوم شامل سیستم ترمز ضد قفل، سیستم کنترل پایداری، سیستم کنترل کشش، سیستم هشدار برخورد از جلو، ترمز اضطراری خودکار، سیستم حفظ حرکت بین خطو و کروز کنترل تطبیقی می باشد.
در مقالات آتی اجزای اصلی خودرو را به زیر ذره بین خواهیم برد و به تفکیک و با جزئیات کامل هر یک را مفصلا توضیح خواهیم داد.